Χρονική υστέρηση βιολογικού ρολογιού (Jet lag)

Κατηγορία: 

  • Μέσα μαζικής μεταφοράς

Χρονική υστέρηση του βιολογικού ρολογιού παρατηρείται κυρίως σε αεροπορικά ταξίδια και προκαλείται από το γεγονός ότι το αεροπλάνο διασχίζει σε σύντομο χρονικό διάστημα περιοχές με διαφορετικές ωρολογιακές ζώνες. Πρόκειται για διαταραχή των βιολογικών ρυθμών του σώματος λόγω της αλλαγής ώρας. Η προσαρμογή του οργανισμού στην καινούρια ώρα είναι δυσκολότερη για όσους ταξιδεύουν προς τα ανατολικά σε σύγκριση με αυτούς που ταξιδεύουν δυτικά. Στον οργανισμό φυσιολογικά υπάρχει ένας κύκλος, που ονομάζεται κιρκαρδιανός κύκλος, κατά τον οποίο η μελατονίνη φτάνει στα ανώτερα επίπεδα στο αίμα στις 2μ.μ. Όταν διαταράσσεται αυτός ο κύκλος ενδέχεται να εκδηλωθούν συμπτώματα όπως : αϋπνία και διαταραχές του ύπνου, γενική αδιαθεσία και αδυναμία κατά τη διάρκεια της μέρας, πονοκέφαλος, ευερεθιστότητα γαστρεντερικές διαταραχές, δυσκολία συγκέντρωσης.

Τα συμπτώματα αυτά εμφανίζονται συχνότερα σε ηλικιωμένα άτομα ενώ τα παιδιά φαίνεται να επηρεάζονται σε μικρότερο βαθμό. Τα περισσότερα συμπτώματα εξαφανίζονται την 5η μέρα του ταξιδιού αν πρόκειται για ωρολογιακή ζώνη διαφοράς 6 ωρών. Δηλαδή για ωρολογιακή διαφορά κάθε μιας ώρας χρειάζεται μια μέρα προσαρμογής στον τόπο προορισμού. Μερικά απλά προληπτικά μέτρα που συστήνονται στους ταξιδιώτες για την πρόληψη της χρονικής υστέρησης είναι τα ακόλουθα:

ΜΗ ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

  1. Ικανοποιητική ξεκούραση πριν από το ταξίδι και αναπλήρωση του χαμένου χρόνου ύπνου για κάθε
    24ωρο
  2. Συγχρονισμός του ρολογιού τους με την ώρα της χώρας προορισμού ώστε σταδιακά να αρχίζουν τις ανάλογες δραστηριότητες (π.χ. γεύματα, ύπνο κλπ) αντίστοιχα με την ώρα της χώρας προορισμού, πριν το ταξίδι

  3. Ενυδάτωση με άφθονα υγρά και περιορισμό κατανάλωσης αλκοόλ πριν και κατά τη διάρκεια της
    πτήσης

  4. Έκθεση στον ήλιο κατά μικρά και τακτά χρονικά διαστήματα μετά την άφιξη στη χώρα προορισμού

 

ΦΑΡΜΑΚΕΥΤΙΚΑ ΠΡΟΛΗΠΤΙΚΑ ΜΕΤΡΑ

  1. Μελατονίνη (Δεν είναι εγκεκριμένο στην Ελλάδα. Κυκλοφορεί στις ΗΠΑ και Hong Kong, χωρίς έγκριση, ως φυτικό υποκατάστατο.)
  2. Υπνωτικά σε περίπτωση αϋπνιών

  3. Διεγερτικά π.χ καφεΐνη όταν είναι απαραίτητη η πρωινή έγερση.